اندکی در باب مطالعات ترجمه A Little about Translation Studies

واقعیت این است که ما بسیار بیشتر از آنچه می‌دانیم که نمی‌دانیم، نمی‌دانیم. آنچه می‌دانیم هم در مقایسه با آنچه نمی‌دانیم بسیار ناچیز است. من اینجا و هرجای دیگر، سعی می‌کنم دربارهٔ آن چیزهایی بنویسم که خوانده‌ام و هما‌ن‌قدر که از آن‌ها فهمیده‌ام. باقی همه پرسش است و کنجکاوی و شوق برای دانستن. می‌کوشم دانسته‌های اندک و پرسش‌های بسیارم را با شما به اشتراک بگذارم. امروز کمی دربارهٔ مطالعات ترجمه برایتان نوشته‌ام.

جیمز هولمز در مقالهٔ «نام و نهاد مطالعات ترجمه» به خواننده‌اش کمک می‌کند فهم ساختارمندتری از رشتهٔ مطالعات ترجمه پیدا کند. او پیدایش این حوزهٔ فکری و پژوهشی را نتیجهٔ ناتوانی الگوها و نگاره‌های رشته‌های از پیش موجود در پاسخ‌گویی به پرسش‌های دربارهٔ موضوع محوری ترجمه می‌داند و معتقد است که این موقعیت تازه به دو نیاز دامن زده است: ۱. ایجاد راه‌های ارتباطی برای گفت‌وگو دربارهٔ آن پرسش‌های مشترک؛ ۲. ایجاد نوعی اشتیاق مشترک به گروهی از پرسش‌ها یا رویکردها یا اهداف یکسان در میان گروهی از پژوهشگران. به بیان او، بعد از قرن‌ها توجه به ترجمه در شاخه‌های پراکنده، جنگ دوم جهانی نقطهٔ عطفی شد برای افزایش چشمگیر توجه به موضوع ترجمه.

او با وام‌گرفتن از ورنر کُلِر آلمانی، مطالعات ترجمه را مجموعه‌ای دربرگیر و اشتراکی از پژوهیدن‌ها می‌داند که موضوع محوری آن‌ها پدیده‌ی ترجمه است. او از این توصیف نتیجه می‌گیرد که نمی‌شود مطالعات ترجمه را شاخه‌ای تجربی ندانست. بنابراین، دو هدف را می‌شود برایش متصور شد: اول، توصیف پدیدهٔ ترجمه در جهان تجربی ما که در زیرشاخهٔ مطالعات ترجمهٔ توصیفی قرار می‌گیرد؛ دوم، یافتن اصول عامی که بشود با آن ترجمه را توضیح داد و پیش‌بینی کرد، که در زیرشاخهٔ مطالعات ترجمهٔ نظری اتفاق می‌افتد. البته هلمز این دو زیرشاخه را در شاخهٔ مطالعات ترجمهٔ محض جا می‌دهد و در ادامه مطالعات‌ ترجمهٔ کاربردی را هم پیش می‌کشد. او زیرشاخه‌های مطالعات ترجمهٔ کاربردی را هم آموزش، ابزارهای ترجمه، سیاست‌‌ها و تدابیر ترجمه و نقد ترجمه برمی‌شمرد. در تصویر نمودارهای معروف هلمز و گیدئون توری از جهان مطالعات ترجمه را مشاهده می‌کنید.

پی‌نوشت: آنچه به اشتراک می‌گذارم یگانه رویکردهای ممکن و موجود به موضوعات و مسئله‌ها نیست. در بسیاری مواقع رویکردها و برداشت‌ها و بازنمایی‌های متفاوت و حتی مخالف یا متناقضی دربارهٔ موضوعات واحد وجود دارد که به‌وقتش و به‌ فراخور زمان و موقعیت، آن‌ها را هم با شما به اشتراک خواهم گذاشت. مداوم به خودم و شما یادآوری می‌کنم که انتخاب‌های من از ناخودآگاهم مبرا نیست و لاجرم از منظر شخصی من جان و مایه می‌گیرد، مثل همین مقاله‌ها یا کتاب‌ها یا کیفیت نوشتنم دربارهٔ آن‌ها. و همواره چیزهایی در منابعم باقی می‌ماند که به شما منتقل نمی‌کنم، اگر مشتاقید بیشتر بدانید، خبرم کنید تا راهی پیدا کنیم.

The reality is that what we don’t know is much more than what we know we don't know. What we know is also very insignificant compared to what we don't know. Here and everywhere else, I try to write about the things I have read to the extent that I’ve understood. The rest is all questions, curiosity, and eagerness to learn. I strive to share my limited knowledge and my numerous questions with you. Today, I have written a bit about Translation Studies (TS) for you.

In his article "The Name and Nature of Translation Studies," James Holmes helps his readers gain a more structured understanding of the field of TS. He sees the emergence of this intellectual and research discipline as a result of the inadequacy of existing models and paradigms in responding to questions about the subject of translation. He believes that this situation has given rise to two new needs: 1. Creating channels of communication for discussing these common questions. 2. Cultivating a shared enthusiasm for a set of questions, approaches, or objectives among a group of researchers. According to him, after centuries of scattered attention to translation in various disciplines, World War II marked a turning point in significantly increasing interest in the subject of translation.

Drawing on the German scholar Werner Koller, James Holmes conceptualizes TS as a collective set of research that revolves around the phenomenon of translation. He concludes from this description that it is impossible not to view TS as an empirical branch. Consequently, he envisions two objectives for this discipline: first, describing the phenomenon of translation as we experience it in our world, which is the subfield of Descriptive TS; second, theorising about general principles that can be used to explain and predict translation, which is called Theoretical TS. Holmes places these two subfields within the broader field of Pure TS and later extends his exploration to include Applied TS. He also mentions subfields within Applied TS, such as translation pedagogy, translation tools, translation policies and strategies, and translation critique. You can see Holmes's and Gideon Toury’s famous diagrams depicting the world of TS in the picture.

P.S.: What I share here are not the only possible and existing approaches to subjects and issues. There are different, even contradictory, approaches, interpretations, and representations of singular subjects. I will share them with you when needed. I will also constantly remind both myself and you that my choices are influenced by my unconscious and inevitably reflect my personal situatedness, just like these articles or books I choose or the quality of my writing about them. There are always things in my sources for these notes that I do not convey to you. If you are eager to learn more, let me know, and we will find a way.

* Holmes, J. S. (2004). “The name and nature of translation studies”. The Translation Studies Reader. Edited by L. Venuti. 2nd ed. pp.172-185. New York: Routledge.

* Baker, Mona (2001). Routledge Encyclopedia of Translation Studies. Routledge. p. 278. https://archive.org/details/bakermonaroutledgeencyclopediaoftranslationstudiesroutledge2001/page/n297/mode/2up