همه‌تن: کتابی دربارهٔ آزادی، اثر اولیویا لَنگ

کتاب الیویا لَنگ ، همه‌تن: کتابی دربارهٔ آزادی، را باید یک بار دیگر بخوانم. کتاب روایتی غیرخطی از تاریخ شخصی نویسنده است، پوشیده زیر درهم‌تنیدگی تاریخش با تن‌های دیگر، تاریخ مبارزانی که برای رهایی تن از بند جنس، جنسیت، رنگ پوست و انواع زنجیرها و زندان‌ها جنگیده‌اند، آن‌ها که گویی الیویا را بر دوش اندیشه‌ها و کنش‌هایشان به امروز و اینجا رسانده‌اند که در صفحهٔ آخر بنویسد: «آزادی به‌معنای سبک‌بار شدن از گذشته نیست. پیش‌رفتن در دل آینده است، رؤیاپردازی همیشگی. تن آزاد نیاز ندارد که تمام‌وکمال یا عاری از آسیب یا دست‌ناخورده باشد. او همواره در حال تغییر است، تغییر، تغییر، در حالتی از سیالیت. لحظه‌ای تصور کن، چه می‌شد اگر در تنی زندگی می‌کردی که ترسی نداشت، که وادار نمی‌شد ترسی داشته باشد. فقط تصور کن چه می‌توانستیم بکنیم. فقط تصور کن چه جهانی می‌توانستیم بسازیم.»

و اگر از این کتاب یک چیز آموخته باشم که بخواهم آن را در زندگی امروزم به‌کار ببندم، از میان تمام نکات ارزشمندی که در دل خود دارد، این است: آنچه در گفت‌وگوهای میان تن‌های ما مغفول است، احساس آزادی است، از همان دست احساس آزادی که نینا سیمون در مصاحبه‌ای صورت‌بندی می‌کند، «بگذار بگویم آزادی برای من یعنی چه. فقدان ترس! یعنی واقعاً ترسی در کار نباشد.» آنچه ما را از گفتن واقعیتی که تن‌هامان زندگی می‌کنند بازمی‌دارد، ترس از دیگری است، چه یک تن باشد و چه تعدادی از تن‌ها در هیئت خانواده، جامعه، ساختارهای ایدئولوژیک، یا... . آنچه ما را از شنیدن واقعیت دیگری بازمی‌دارد هم اتفاقاً ترس است، ترس از مواجهه با آنچه در گسترهٔ فهم ما نمی‌گنجد و بلد نیستیم با آن چه کنیم.

این یادداشت را اما برای خاطر عزیز رفیقی می‌نویسم که آزادترین و آزاده‌ترین است، هم‌ او که مرا با نینا سیمون آشنا کرد. نینای نازنین در مصاحبه‌ای در سال ۱۹۶۹ گفته است «همه‌تن نیمه‌مرده‌اند» که به‌عقیدهٔ الیویا شباهتی با فلسفهٔ ویلهلم رایش دارد، و ادامه داده است: «همه ‌از همه دوری می‌کنند. همه‌جا، در هر موقعیتی، در تمام مواقع. می‌دانم. من هم یکی از آن‌همه‌ام و این وضع برای من وحشتناک است. پس تمام تلاشم این است که در دل مردم را باز کنم تا بتوانند خودشان را احساس کنند و بگذارند در دلشان برای دیگری باز شود. همه‌اش همین است. همین.» سپاس‌گزار وجود او هستم که رفاقت زنده‌اش تجلی امنیت و آزادی نینا سیمونی است و می‌شود در محضرش بی‌دلهره در تن خود زیست.

باشد که گفت‌وگوهای عمیق و طولانی همهٔ تن‌ها برای رسیدن به رهایی در امنیت و آزادی نینا سیمونی اتفاق بیفتد.

پی‌نوشت: بریده‌های کتاب را من ترجمه کرده‌ام و جای خطا و البته اصلاح و تغییر دارند.

I must read Olivia Laing’s Everybody: A Book about Freedom one more time. Thus far, to me, it has unfolded a nonlinear narration of her own history, hidden under its interrelations with the histories of others, warriors fought for freedom of body from sex, gender, race, and all forms of chains and confinements, all those people who, one may say, have inspired Olivia by their thoughts and acts to get to this piece on her last page: “Freedom doesn’t mean being unburdened by the past. It means continuing into the future, dreaming all the time. A free body need not be whole or undamaged or unaugmented. It is always, changing, changing, a fluid form after all. Imagine, for a minute, what it would be like to inhabit a body without fear, without the need for fear. Just imagine what we could do. Just imagine the world that we could build.”

If there’s one thing, among all the valuable content I have learnt from this book, that I would want to apply in my everyday life, that would be summarized in these few lines: what is missing in the conversations between our bodies is the feeling of freedom, the kind that Nina Simone expresses in an interview, “I’ll tell you what freedom is to me. No fear! I mean really, no fear”. What prevents us from expressing the truth about the lives of our bodies is fear from the other, whether it is an individual or a group such as family, society, or an ideological structure. And what keeps us from listening to the truth of the other is also fear, fear of confronting what we might not comprehend and what we do not know how to deal with.

But I am writing this note to a dear friend who is the most emancipated and the most emancipating, the one who introduced Nina Simone to me. Dear Nina, in an interview in 1969, has said: “Everybody is half dead,” which to Olivia resembles Reichian philosophy, “Everybody avoids everybody. All over the place, in most situations, most all of the time. I know. I’m one of those everybodies, and to me it is terrible. And so all I’m trying to do all the time is just open people up so they can feel themselves and let themselves be open to somebody else. That is all. That’s it.” I am grateful to you, for your invigorating friendship that is a manifest of a Nina-Simonian freedom and that with you I can live fearless in my body.

I hope all those profound and extended conversations we need to emancipate all bodies occur in Nina-Simonian freedom.